آبیاری زیرسطحی

امروزه 80 درصد از اراضی جهان، کشاورزی دیم می باشد که به منظور دسترسی آسانتر محصولات به آب و ایجاد کشاورزی پایدار از فناوری های نوین آبیاری استفاده می شود. در گذشته از آبیاری سطحی برای آبیاری محصولات به دلیل سادگی در نصب و هزینه های پایین استفاده می شد اما با افزایش هزینه نیرو کار  و کاهش منابع آبی، آبیاری زیر سطحی جایگزین مناسبی برای این روش قدیمی شده است. درواقع این نوع آبیاری یکی از زیرمجموعه های آبیاری قطره ای است که برخلاف آبیاری سطحی برای افزایش کارایی در زیر سطح خاک و مستقیما در ناحیه ریشه ، آب اعمال می شود. در مناطق خشک ، نیمه خشک و گرمسیر با محدودیت تامین آب از این روش آبیاری برای کاهش هدر رفت آب از طریق تبخیر و اثرات منفی آبیاری سطحی نظیر فرسایش خاک استفاده می شود.

آبیاری زیر سطحی را می توان به دو روش طبقه بندی کرد:

طبیعی: در این روش آب به صورت طبیعی از منابع نظیر نهر ها ، دریاچه ها و کانالها به زیر زمین وارد می شود و در زمان عبور ریشه محصول را آبیاری می کند.

مصنوعی: در این روش آب از طریق لوله ها و نوارهای آبیاری سوراخ دار به زیر سطح خاک اعمال می شود. استفاده از این روش آبیاری هزینه زیادی را به همراه دارد و کیفیت آب برای جلوگیری از رسوب و مسدود شدن لوله ها بسیاز مهم است.

در چه شرایطی از این روش استفاده می شود؟

استفاده از هر روش آبیاری به عوامل مختلفی نظیر موقعیت ، نوع خاک و نوع محصول بستگی دارد.به همین منظور از آبیاری زیر سطحی در خاک های با مشخصات زیر استفاده می شود

• خاک سطحی نفوذ ناپذیر با عمق 2 متر یا بیشتر
• خاک لومی یا لومی شنی
• توپوگرافی یکنواخت خاک
• شیب های متوسط

این سیستم آبیاری در چه محصولاتی کاربرد دارد؟

1. آبیاری زیر سطحی کم عمق یک ساله برای محصولات زراعی و سبزیجات
2. آبیاری زیر سطحی دائمی برای محصولات زراعی و سبزیجات
3. آبیاری زیر سطحی دائمی برای محصولات باغی، یونجه و نیشکر

طراحی این نوع سیستم آبیاری :

این سیستم آبیاری مشابه با سیستم آبیاری قطره ای می باشد و در طراحی آن از تجهیزات زیر استفاده می شود:

• واحد پمپاژ
• حوضچه تصفیه
• دریچه کاهش فشار
• شیر تنظیم کننده فشار و جلوگیری از برگشت جریان
• سیستم فیلتراسیون
• واحد تزریق کود و مواد شیمیایی
• لوله

مزایا:

• جلوگیری از هدر رفت آب
• توزیع یکنواخت آب در مناطق ریشه
• عدم تبخیر سطحی آب
• اتوماسیون سازی فرآیند آبیاری
• استفاده آسان از کود ها و مواد شیمیایی در آبیاری گیاه
• تنظیم مقدار آب ورودی
• ایجاد رطوبت بهینه خاک در  ناحیه ریشه

معایب:

• خطر گرفتگی سیستم آبیاری در آب های شور
• رشد باکتری ها و جلبک ها بر دیواره داخلی
• خطر آسیب مواد معلق و ذرات رس به سیستم
• خطر آسیب سیستم آبیاری در اثر استفاده از ماشین آلات سنگین
• امکان ایجاد نقص در سیستم توسط جوندگان